Wstęp
Postępowanie egzekucyjne może być stresujące zarówno dla wierzyciela, jak i dłużnika. Komornik, jako osoba odpowiedzialna za przeprowadzenie egzekucji, jest zobowiązany do reagowania na wszelkie pisma i wnioski składane przez strony. Co jednak zrobić, gdy komornik nie odpowiada na Twoje pisma, ignoruje je, a postępowanie stoi w miejscu lub zmierza w nieodpowiednim, Twoim zdaniem, kierunku? W tym artykule przedstawimy kroki, które można podjąć, aby wymusić reakcję komornika.
Obowiązki komornika w zakresie odpowiadania na pisma i wnioski
Komornik, jako organ egzekucyjny, działa na podstawie ściśle określone terminy i obowiązki zawarte w prawie. Zgodnie z art. 760 § 11 Kodeksu postępowania cywilnego, komornik ma obowiązek podjęcia niezbędnych czynności niezwłocznie, jednak nie później niż w ciągu 7 dni od dnia otrzymania wniosku. Oznacza to, że zarówno wnioski wierzyciela, jak i dłużnika muszą być rozpatrywane bez zbędnej zwłoki, a każda strona powinna otrzymać odpowiedź. Zdarza się jednak, że komornik unika reakcji na „niewygodne” pisma, licząc na bierność dłużnika.
Co zrobić, gdy komornik nie odpowiada?
Jeśli komornik nie podejmuje działań lub nie odpowiada na Twoje pisma, masz kilka możliwości. Najważniejszym z nich jest skarga na czynności komornika. Brak odpowiedzi na pisma lub wnioski można traktować jako zaniechanie czynności, które również podlega zaskarżeniu. Poniżej omawiamy, jak złożyć taką skargę i jakie działania podjąć w przypadku braku reakcji ze strony komornika.
Skarga na czynności komornika – kiedy i jak ją złożyć?
Zgodnie z art. 767 Kodeksu postępowania cywilnego, każda osoba, której prawa zostały naruszone przez czynności lub zaniechanie komornika, może złożyć skargę do Sądu rejonowego właściwego ze względu na siedzibę kancelarii komornika. Skarga powinna być złożona w terminie tygodnia od dnia, w którym skarżący dowiedział się o zaniechaniu działań przez komornika. W treści skargi należy szczegółowo opisać zdarzenie, wskazać, które czynności zostały zaniechane, oraz złożyć wniosek o podjęcie działań.
Trudność polega na określeniu terminu, od którego biegnie czas na złożenie skargi na bezczynność komornika. Jeśli komornik nie odpowie w ciągu 7 dni, nie możemy być pewni, czy nie wysłał odpowiedzi w ostatnim dniu, która może jeszcze do nas nie dotrzeć ze względu na czas przesyłki pocztowej. Precyzyjne ustalenie daty, od której biegnie termin na skargę, jest więc problematyczne i zależy od „zdania Sądu”, co jest mało sprawiedliwe. Sąd powinien, nawet jeśli uzna, że skarga została złożona po terminie, rozpatrzyć sprawę w trybie art. 759 KPC, czyli w ramach nadzoru nad komornikiem.
Działania można podjąć równolegle: składać skargi w ciągu 7 dni od czynności lub zaniechania oraz wnioski w trybie art. 759 KPC, który nie jest ograniczony żadnym terminem, ale wiąże się z możliwością wydania komornikowi zarządzeń dotyczących prowadzenia egzekucji zgodnie z prawem. Tryb ten jest skutecznym narzędziem do walki z opieszałością komornika.
Termin na podjęcie działań przez komornika
Prawo jasno określa, że komornik ma obowiązek podjęcia działań w odpowiedzi na wniosek w terminie 7 dni od jego otrzymania (art. 760 § 11 Kodeksu postępowania cywilnego). Brak reakcji w tym czasie może stanowić podstawę do złożenia skargi na zaniechanie. Niewywiązanie się z tego terminu jest naruszeniem obowiązków komornika i może znacznie opóźnić proces egzekucji, co jest niekorzystne zarówno dla wierzyciela, jak i dłużnika. Niestety, w praktyce komornicy często ignorują „niewygodne” pisma, grając na zwłokę.
Nadzór Sądu nad komornikiem
Komornik podlega nadzorowi Sądu rejonowego, który może interweniować w przypadku nieprawidłowości lub zaniechań. Zgodnie z art. 759 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego, Sąd ma prawo wydawać komornikowi zarządzenia, które zapewniają prawidłowy przebieg egzekucji. Jeśli komornik nie wywiązuje się ze swoich obowiązków, można zwrócić się do Sądu z wnioskiem o interwencję. W ramach nadzoru Sąd może:
- Zobowiązać komornika do wyjaśnienia przyczyn braku reakcji,
- Wydać polecenie podjęcia określonych czynności,
- Usunąć uchybienia w postępowaniu egzekucyjnym.
Zażalenie na postanowienie Sądu
Jeśli Sąd, rozpatrując skargę na komornika, wyda niekorzystne dla Ciebie orzeczenie, przysługuje Ci prawo do wniesienia zażalenia na to postanowienie. Zażalenie składa się na podstawie art. 767 Kodeksu postępowania cywilnego i rozpatruje je Sąd wyższej instancji. Należy jednak pamiętać, że zażalenie musi być wniesione w odpowiednim terminie, zazwyczaj w ciągu tygodnia od doręczenia postanowienia.
W praktyce procedura ta odbywa się w ramach jednego wydziału Sądu, co często sprawia, że uzyskanie sprawiedliwości jest trudne. Zażalenie na postanowienie Sądu rejonowego rozpatruje bowiem ten sam wydział, tylko w innym składzie osobowym. Często w pierwszej instancji orzekają referendarze Sądowi, a ich postanowienia rozpatruje Sąd w składzie jednego sędziego. Rzadko zdarza się, aby wyznaczano sędziego do orzekania w pierwszej instancji, ponieważ wtedy zażalenie musi rozpatrzyć Sąd w składzie trzech sędziów.
Inne możliwe działania
Jeśli mimo złożenia skargi lub zażalenia komornik nadal nie wykonuje swoich obowiązków, warto rozważyć inne kroki, takie jak:
- Zasięgnięcie pomocy prawnej – W trudniejszych przypadkach warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie egzekucyjnym, który pomoże w skutecznym monitorowaniu postępowania i doradzi najlepsze kroki.
- Zmiana komornika – W niektórych sytuacjach możliwe jest złożenie wniosku o zmianę komornika, szczególnie jeśli jego działania są uporczywie opieszałe.
- Skarga do organów nadzoru komorniczego – W Polsce istnieją organy nadzoru komorniczego, które mogą zbadać zachowanie komornika i podjąć stosowne działania dyscyplinarne w przypadku poważnych uchybień. W praktyce jednak organy zrzeszające komorników, jak każde zrzeszenie zawodowe, często pełnią funkcję fasadową, przez co trudno liczyć na rzeczywiste zdyscyplinowanie komornika przez Izbę Komorniczą.
- Rozmowa z Prezesem Sądu Rejonowego – W drastycznych przypadkach można umówić się na spotkanie z prezesem Sądu rejonowego w celu omówienia działań komornika. Prezes Sądu odpowiada za komornika, choć nie jest jego formalnym przełożonym. Ministerstwo Sprawiedliwości określa ten nadzór jako odpowiedzialny i rozszerzony, co w praktyce często sprowadza się do monologu z prezesem lub stwierdzenia, że sędziowie są niezawiśli i nie można wpływać na nadzór nad komornikami.
- Złożenie wniosku do Prezesa Sądu o zawieszenie komornika na 30 dni – Można złożyć taki wniosek, choć w praktyce Sądy rzadko na niego odpowiadają.
- Wniosek o wyłączenie sędziego – Jeśli uważasz, że sędzia jest stronniczy i nie kontroluje komornika, możesz złożyć wniosek o jego wyłączenie.
- Problematyka nadzoru przez jednego sędziego – Patologią jest wyznaczanie jednego sędziego do nadzoru nad całą egzekucją. Ten sam sędzia rozpatruje wszystkie skargi, co powoduje brak bezstronności i niezależności. W praktyce Sąd może oddalać wszystkie skargi, co jest niestety częste.
Te działania, choć mogą nie być gwarancją sukcesu, dają szansę na wywieranie presji na komornika i próbę skierowania postępowania na właściwe tory.
Podsumowanie
Brak odpowiedzi ze strony komornika może znacząco spowolnić proces egzekucji lub skierować go na niewłaściwą drogę. Ważne jest szybkie działanie zgodnie z przepisami prawa oraz korzystanie z dostępnych narzędzi, takich jak skarga na czynności komornika, wniosek o nadzór w trybie art. 759 KPC czy zażalenie na postanowienie Sądu.
Nadzór Sądu rejonowego nad komornikiem daje możliwość kontrolowania jego działań, a w przypadku dalszych problemów warto rozważyć pomoc prawną lub inne dostępne środki. Gdy w grę wchodzi majątek i nieruchomości, nie wahaj się działać i korzystać z przysługujących Ci praw. System może nie zawsze chronić Twoich interesów, dlatego konieczna jest aktywna postawa w egzekwowaniu swoich praw.